Kokedama, origami ve bonsai gibi Japon kültürüne ait bir düzenleme sanatıdır. Kökleri 1600’lü yılların Japonyasına dayanır. Kelime anlamı olarak Japonca ‘Yosun Topu’ demektir. Esasında bir tür bonsai olduğu söylenebilir.
Kokedama dekoratif olarak görsel bir şölendir. Çok dar ve biçimsiz alanların güzelleştirilmesinin de harika bir yoldur.
“1980’lerin İstanbul’da geçen çocukluğumdan ön plana en fazla çıkan anılardan biri de, yağ tenekeleri içine ekilen çiçeklerdir. Başta ‘Vita’ olmak üzere yağ tenekeleri. Mesela yoğurt kovaları kullanılmazdı zira o zamanlar plastik yoğurt kovaları paralıydi! Bedava olan teneke ambalajlar o dönemin saksılarıydı!”
Anonim
Bugün plastik, seramik, beton, porselen ve ahşap başta olmak üzere çok farklı materyallerden harika saksılar üretiliyor. Bu farklı saksılar, genellikle bitkilere ayrı bir estetik katıyorlar. Genellikle diyorum çünkü saksısız bir alternatif olan Kokedama başlı başına bir şaheser!
KOKEDAMA BİTKİLERİ NELERDİR?
Kokedama bitkileri öncesinde, aslında hangi bitkilerden Kokedama yapılamaz ondan bahsetmek daha yerinde olur. Çünkü şimdiye kadar Kokedama haline getirilmiş çok fazla tür gördüm. Yine de şu iki grup bitki ile pek iyi sonuçlar alamayabilirsiniz.
- Çok büyük bir kök yapısına sahip bitkiler,
- Su bitkileri.
Yine de bu noktada bitki belirterek kısıtlamada bulunmak yerine, deneysel çalışmaları öneririm. Şimdiye dek gördüğüm Kokedama bitkileri arasında yaygın olarak yapraklı ve çiçekli salon bitkileri, Sukulentler ile Sarmaşıklar görülebilir. Ekstrem örneklerin başında ise Orkide ve Sinek Kapan (Venüs Fly Trap) gelir.
ADIM ADIM KOKEDAMA YAPIMI?
Kokedama yapımı biraz olsun ellerinizi kirletecek ! Söylemedi demeyin..
Öncelikle Kokedama yapımı için gerekli malzemeler:
- Küçük boy bir bitki,
- Misine, keten gibi ipler,
- Makas,
- Tül,
- Su,
- Ölçü kabı,
- Bonsai toprağı ve torf,
- Tabaka halinde çim,
- Toprağı karmak için kap,
- Tabak.
Şimdi adım adım Kokedama yapımına başlayabiliriz :
1.Adım: Toprak Hazırlama
% 70 bonsai toprağı ile % 30 torftan oluşan malzememizi ölçü kabımız ile ölçerek karıştırma kabında karıştırırız. Bonsai toprağı organik ve inorganik bileşiklerden oluşur. Kendiniz de bonsai toprağı oluşturabilirsiniz ancak bu makalemizin konusu bu olmadığından bu kadar bilgi ile yetinelim. Torf ise bildiğiniz turba. Günümüzde torf, yaygın olarak satılmaktadır.
Karışımı yumak haline getireceğimizden bir miktar su ile ıslatalım.
Aşırı ağır ve killi topraklar kökleri sıkıştırıp, hava akışını engelleyeceğinden yukarıdaki karışım tercih edilmelidir.
2.Adım: Toprak Yumağına Bitkiyi Yerleştirme
Yumak haline getirdiğimiz toprak karışımın ortasında, parmaklarımızı kullanarak bir delik açma zamanı geldi. Açtığımız deliğe bitkimizin köklerini yerleştireceğiz. Bitkiyi toprak yumağına yerleştirmeden önce, bitkinin köklerinde bulunan toprağı dikkatli bir biçimde temizlemeyi ihmal etmemeliyiz.
3.Adım: Bitki Yerleştirilen Toprak Yumağını Tül İle Sarmak
Bu aşamada toprak yumağını ince bir tül ile saracağız. Tülü kök boğazına yakın bir yerden sıkı olmayan bir biçimde bağlayacağız. Bu uygulama bizim toprak kıvamı ile ilgili olası hatalarımızı örteceği gibi, toprak yumağını şekillendirmemizi de kolaylaştıracaktır.
4.Adım: Tabaka Halinde Çimin Toprak Yumağına Sarılması
Bir önceki adımda tül sardığımız toprak yumağını, alt kısımdan itibaren tabaka halinde çim ( yosun da kullanılabilir ) ile kaplayacağız. Elbette bu çim tabakalarının doğrudan toprak yumağına yapışması mümkün olmadığından, keten ip ya da misine kullanarak tabakaları sabitleyeceğiz. Bol bol ip kullanabilirsiniz. Misine kullanımı, ipe göre daha az görünmesi nedeniyle tercih edilebilir.
Çim sarma aşamasını tamamladıktan sonra; kök boğazına yakın bir noktadan tülü bağladığımız ipi kesmeye sıra geldi. Kök boğazına yakın olan ipi keserek bitkimizin büyümesi için bir alan oluşturacağımız gibi köklerin havalanmasını da kolaylaştırmış olacağız.
5.Adım: Kokedama’nın Asılması ve Sulanması
Öncelikle kokedamanızın, tabanı dahil, çok iyi bir biçimde iple sarılı olduğundan emin olun. Çapraz şekilde bağladığınız iplerin ortasına yerleştirdiğiniz Kokedama, artık asmak için uygundur.
Kokedama’yı asmadan hemen önce son bir kontrol yapmalısınız. Eğer halen fazlasıyla ıslaksa malzemelerimiz arasında bulunan tabakta fazla suyunun süzülmesi için bekletmek gerekir. Astığınız yerde su damlatmasını istemezsiniz.
6.Adım: Kokedama Nereye Asılmalı?
Kokedama en fazla yarı gölgeli alanları sever. Arada sırada sprey, sisleme şeklinde uygulamalar su ihtiyacını gidermese de, kokedamanıza iyi gelecektir.
Kokedama iyice hafiflediğinde ya da yapraklar kıvrılmaya başladığında artık sulama zamanı geldi demektir. Sulama, Kokedamanın su dolu bir kaba daldırılıp yaklaşık 5 dakika bekletilmesi ile yapılır. Sonrasında bir kap içinde süzülmesi beklenir ve tekrar yerine asılır.